کتراک معمولی 24 ساعته
کتراک معمولی 24 ساعته یکی از مواد غیرمنفجره شیمیایی در معادن است که با اعمال نیروی کشش در دیواره چال، باعث شکست سنگ میشود. کتراک بهگونهای عمل میکند که گاز و حرارت بالایی تولید نمیکند، ولی فرآیند شکست را تقریباً مشابه انفجار انجام میدهد.
نکات ایمنی
گاز ناشی از کتراک میتواند به قرنیه چشم آسیب زده و آن را از بین ببرد. بنابراین، باید کاملاً مراقب باشید و در صورت لزوم حتماً از عینکهای مخصوص شیشهای دوجداره استفاده کنید. فاصله ایمنی و مجاز از محل عمل کتراک نباید کمتر از یک متر باشد.
در صورت پاشیده شدن کتراک، چه به صورت پودر و چه به صورت دوغاب، به چشم، فوراً چشم را با آب تمیز و خنک بشویید.
موارد کاربرد کتراک
استفاده از کتراک معمولی 24 ساعته در سنگهای پردرز و شکاف مناسب نیست، زیرا مواد از درزها حرکت کرده و شکستگیهای ناهمگون ایجاد میکنند. بنابراین، بهتر است از این ماده تنها در سنگهای بدون درزه و شکاف استفاده شود. البته امروزه با پیشرفتهایی که در تولید کتراک به وجود آمده است، در بیشتر سنگها میتوان از آن استفاده کرد.
در ایران، از کتراک بیشتر در معادن سنگ، بهویژه معادن سنگ گرانیت، در پروژههای عمرانی و راهسازی جهت تخریب و شکستن سنگهای مزاحم و همچنین جهت شکستن بتن و یا ساروج استفاده میشود.
امروزه معدنکاری و شیوههای رایج در آن در حال تحول دائمی است و بسیاری از مراکز و مؤسسات تحقیقاتی فعال در امور معدن برای پیشبرد اهداف معدنکاری دست به تولید موادی میزنند که بیشترین بازدهی را دارند و در عین حال علاوه بر ارزانی قیمت، با محیط زیست سازگاری داشته باشند.
یکی از مواردی که بهطور روزافزون در کارهای معدنی ایران مورد استفاده قرار میگیرد، انواع پودرهای منبسطشونده است. این پودرها پس از مخلوط شدن با آب به صورت دوغاب در درون چالهای از پیش حفاریشده ریخته میشوند و پس از مدتی در اثر هیدراتاسیون و آبگیری، دوغاب حاصله تا چندین برابر خود افزایش حجم میدهد و در اثر این افزایش حجم، یک تنش فشاری بالایی به دیواره چالها وارد میکند. این تنش در نهایت موجب شکسته شدن دیواره چال در نقاط ضعف موجود در اطراف دیواره میگردد.
با حفاری و آرایش چالها در جهتهای خاص، میتوان شکسته شدن دیواره چالها را هدایت کرده و در نهایت قطعات سنگ یا بتن را بهطور دلخواه برش داد.
مزایا و معایب استفاده از پودرهای منبسطشونده
پودرهای منبسطشونده همانند هر ماده مصنوعی دیگر دارای مزایا و معایبی هستند. بنابراین، با کنترل و بهینهسازی روش تولید میتوان از معایب این پودرها کاست.
